در خصوص عوامل تأثيرگذار ايام گذشته دور در روند بارداري‌هاي زمان حال و نقش عادات غذايي و ميزان وزن ورود به دوران بارداري در سرنوشت آينده جنين هاي امروز و آينده سازان فردا صحبت كرديم. در اين شماره به ادامه مطلب مي‌پردازيم.
انجام تست تحمل قند
خانم‌هاي جواني كه داراي اضافه وزن يا چاق هستند و در صدد باردارشدن مي‌باشند، به موازات تغيير روش زندگي و منش غذاخوردن هدفمندشان به منظور كاهش دادن تدريجي وزن بايد آزمايش خون را نيز در قبال تعيين وضعيت متابوليكي قند و چربي‌ها به انجام رسانند، مخصوصاً انجام تست تحمل قند مشخص خواهد نمود كه سطح قندخون آنها در محدوده طبيعي قرار دارد يا خير، مخصوصاً با انجام همزمان تست تحمل گلوكز خون و تعيين سطح ميزان انسولين و هموگلوبين A1 C خون نيز كمك مي‌نمايد كه خيلي زودتر و سريع‌تر، اختلالات سوخت‌وسازي قندهاي مختلف و چربي‌ها مشخص مي‌گردد. بطور قطع استفاده همزمان داروهاي كاهش قند خون از طرف متخصص مورد اعتمادتان، بموازات كاهش تدريجي وزن با بهره‌گيري از كاهش ميزان دريافت انرژي و افزايش برداشت آن از ذخاير انباشته شده به صورت بافت چربي، با انجام فعاليت‌هاي بدني سبك ولي سيستماتيك، نه تنها شانس باروري را افزايش مي‌دهد، بلكه ايمني و سلامتي مادر و جنين را نيز در طول دوران بارداري تضمين و تأمين خواهد نمود.
نقش و اثر كاهش دادن وزن قبل از تصميم به باردار شدن
بانواني كه اضافه وزن قابل توجه و يا چاقي‌هاي اثبات شده‌اي دارند و خواستار افزايش شانس بارداري مي‌باشند، مي‌بايد بتدريج و گام به گام حداقل ده درصد از وزنشان را كاهش بدهند. خانم‌هايي كه چربي‌ها در ناحيه شكم و پهلوهايشان جاخوش نموده‌اند، بايد جهت تعديل و كاهش وزنشان در وعده‌هاي غذايي صبحانه و ناهار از برنامه‌هاي غذايي شكم پركن استفاده نموده و شام‌شان را زودهنگام بخورند و از منابع پروتئيني استفاده نمايند. قبل از تشريح و توضيح غذاهاي شكم پركن و معرفي آنها و همچنين غذاهاي پروتئيني اين مسئله را نيز يادآور مي‌شوم كه نياز بدن به ماده I (يُد معدني) نيز به مقدار 200 ميكروگرم از طريق گنجانيدن منابع حاوي يُد (آبزيان) يا بهره‌گيري از نمك‌هاي غني شده I (يُد) تامين شود. ضمناً بهره‌گيري از 400 ميكروگرم اسيدفوليك نيز از سه ماه قبل از تصميم قطعي به باروري و در طول بارداري توصيه مي‌شود.
منابع غذايي پروتئين‌ها و ميزان درصد آنها در مواد غذايي
1- پروتئين‌هاي حيواني
الف) انواع گوشت‌هاي قرمز چهارپايان حيوانات حلال گوشت شامل: گاو، گوساله، گوسفند، بره، بز، شتر، بزكوهي و غيره مابين 10 تا 23 گرم درصد
ب) انواع پرندگان و ماكيان از قبيل مرغ، خروس، كبك، بوقلمون و. . . حاوي 16 تا 22 گرم درصد
ج) انواع ماهي‌ها 14 تا 20 گرم درصد، شير و لبنيات 5/3 گرم درصد، پنير 12 تا 30 گرم درصد، يك عدد تخم‌مرغ، حدوداً 7/7 گرم درصد.
پروتئين‌هاي حيواني بعلت دارا بودن تمامي اسيدهاي آمينه ضروري از ارزش بيولوژيكي بسيار بالاتري برخوردار هستند.
2- پروتئين‌هاي موجود در منابع گياهي گرچه از نظر مقدار، پروتئين در گروهي از آنها داراي درصد بسيار بالايي مي‌باشد، ولي بعلت عدم كفايت و يا فقدان اين يا آن اسيد آمينه ضروري از ارزش بيولوژيكي پايين‌تري نسبت به منابع حيواني برخوردارند، مگر اينكه انواع پروتئين‌هاي گياهي را با يكديگر تلفيق نماييم، مثلاً اگر همواره غلات و حبوبات را به نسبت‌هاي معيني مخلوط نماييد، بطور متقابل كمبودهاي اسيدهاي آمينه ضروري يكديگر را برطرف مي‌سازند و ارزش بيولوژيكي آنها حتي ممكن است معادل گوشت‌ها گردد و بهتر و بيشتر مي‌توانند ساير ريزمغذي‌ها و فيبرهاي محلول و نامحلول را نيز در اختيار مصرف كنندگان قرار بدهند، البته علاوه بر غلات و حبوبات، دانه‌ها و مغزهاي روغني نيز از منابع خوب پروتئين و در بردارنده مواد معدني متعدد و اسيدهاي چرب لازم تلقي مي‌شوند و غني‌سازي جيره روزانه با اين گروه از مواد غذايي براي همه عزيزان مخصوصاً بانوان و كودكان‌شان توصيه مي‌شود. اينك به درصد پروتئين موجود در قسمتي از منابع غذايي گياهي اشاره كوتاهي بعمل مي‌آوريم و درصد پروتئين موجود در هر يك از آنها را به گرم مشخص مي‌نماييم.
درصد پروتئين موجود در منابع گياهي
نان مخلوط جو و گندم 4/6 گرم درصد
نان گندم خالص 6/7 گرم درصد
نان سوخاري بدون تخم‌مرغ 6/7 گرم درصد
نان سوخاري حاوي تخم‌مرغ 3/9 گرم درصد
ماكاروني 3/12 گرم درصد
برنج 2/7 گرم درصد
آرد ذرت 4/8 گرم درصد
لوبياي سفيد 21 گرم درصد
عدس و نخود 23 گرم درصد
لوبياي سويا 37 گرم درصد
سيب‌زميني 2 گرم درصد
قارچ 1 تا 3 گرم درصد
فندق 12 گرم درصد
گردو 14 گرم درصد
كنجد 24 گرم درصد
پسته 17 گرم درصد
بادام 21 گرم درصد
بادام هندي 18 گرم درصد
بادام زميني 26 گرم درصد
ضمناً بهترين نحو مصرف منابع پروتئيني گياهي و حيواني مخلوطي از پروتئين‌هاي حيواني و گياهي به نسبت نصف به نصف يا حداقل دو به يك يعني يك سوم پروتئين حيواني ودو سوم پروتئين‌هاي گياهي مي‌باشد. در صورت عدم امكان دسترسي اقتصادي و يا شرايط فردي براي تامين منابع حيواني، بهترين امكان تامين پروتئين روزانه كافي استفاده توام از منابع گياهي گروه غلات با حبوبات مي‌باشد، مثل عدس پلو، لوبيا پلو، ماش پلو، لپه پلو، ذرت پلو و لوبيا با نان و سيب‌زميني با نان و غيره مي‌باشد.
ضمناً يادآور مي‌شويم كه بين 10 تا 20 درصد يا بطور متوسط 15 درصد انرژي كل روزانه بايد از منابع پروتئين تامين شود. يعني كل ميزان روزانه در بالغين در محدوده بين 45 تا 72 گرم در روز قرار مي‌گيرد، البته جنس، سن و وضعيت تغذيه‌اي و كيفيت پروتئين‌ها نيز در ميزان تامين نياز روزانه افراد تعيين كننده مي‌باشد.
