استرس و اضطراب زمينه‌ساز خيلي از بيماري‌هاي روان تني برشمرده مي‌شوند و چنان به نوع بشر را در گستره گيتي در چنبره خود درهم مي‌فشارد كه حتي در كنار عوامل رنگارنگ و گوناگون ايجاد كنندگان بيماري‌هاي خاص استرس را نيز از جمله متهمان و عوامل زمينه‌ساز اين قبيل بيماري‌هاي سخت درمان و يا بدون درمان برمي‌شمارند. از جمله در گروهي از افراد داراي اضافه وزن و چاقي عوامل ايجاد و پيشرفت اضافه وزن و چاقي‌هاي آنها با استرس دايمي آنها در ارتباط مي‌باشد! شما چطور؟ چاق هستيد يا كه لاغر احساس آرامش شما بر هيجانات و اضطراب و استرس شما مي‌چربد؟ راستي خودتان را از جمله افراد پر استرس برمي‌شماريد يا خير؟ براي خاطرجمعي و شناخت بيشتر خودتان، سوالات زير را مطالعه فرماييد و با در نظر گرفتن وضعيت شخصي خود، جواب آري يا نه را علامت گذاري فرماييد.
|
جدول خودآزمايي |
بلي |
خير |
|
|
1 |
آيا قبل از اينكه به طرف افزايش وزن و چاقي سوق پيدا نماييد به دليلي بسيار تحت فشار رواني بود‌ه‌ايد؟ |
|
|
|
2 |
آيا همواره اين احساس را داريد كه تحت فشار و كنترل خانواده، جامعه و بالادست‌هاي خود هستيد؟ |
|
|
|
3 |
آيا مسئوليت سرپرستي و رسيدگي خانواده با شما است، يا به علت شغلي كه داريد، پاسخگويي در قبال مراجعين را عهده‌دار مي‌باشيد؟ |
|
|
|
4 |
آيا وضعيت شغلي و اجتماعي خود را بطور مداوم در معرض خطر احساس مي‌كنيد؟ |
|
|
|
5 |
در چهارچوب خانواده به بهانه‌هاي مختلف و به دلايل گوناگون تحت فشار قرار داده مي‌شويد؟ |
|
|
|
6 |
آيا دوست و همدم يا هر كس ديگري كه با او صميمي بوده و با اعتماد كامل به گفتگو نشسته دردل مي‌كرديد از دست داده‌ايد؟ |
|
|
|
7 |
همواره اين احساس در شما وجود دارد كه چرا بندرت مورد تحسين قرار داده مي‌شويد؟ |
|
|
|
8 |
در قبال فشارهاي وارده خانوادگي، شغلي، اجتماعي و غيره عكس‌العمل شما شديدتر است؟ |
|
|
|
9 |
آيا از جمله افرادي به حساب مي‌آيد كه فشارهاي عصبي و روحي خود را با خوردن تسكين مي‌دهيد و به اين امر اعتقاد داريد كه فقط اشتغال به خوردن و آشاميدن شما را به خود مشغول مي‌دارد؟ |
|
|
ارزيابي و تفسير
اگر از سوالات مطرح شده به بيش از 2 سوال جواب مثبت داده‌ايد. علت چاقي و اضافه نموده وزن شما اگر تنها به استرس دايمي شما بستگي نداشته باشد قسمت اعظم دلايل چاقي‌تان را همين استرستان زمينه‌سازي نموده است.
پشت پرده افزايش خورد و خوراك تحت تاثير استرس
اصولاً هيجان و استرس لازمه روزمره زندگي ما تلقي مي‌شود. تحت تأثير هيجانات و استرس، ميزان آدرنالين مترشحه افزون مي‌گردد كه تمامي حواس پنج‌گانه فرد را تاثيرپذيرتر و حساس‌تر مي‌نمايد و گاهي آدمي را به پرواز وا مي‌دارد و نيروي خارق‌العاده‌اي را در خود احساس مي‌كند خوب اين روي زيباي استرس‌هاي سازنده است به اين ترتيب با كار كردن و جنگيدن تا زماني كه امكانات فاميل‌مان رشد و تعالي مي‌يابد و يا در مسير حركت شغلي‌مان پله‌هاي ترقي را يكي بعد از ديگري بالا مي‌رويم و از هر طرف به اندازه كافي تقدير و تشويق به سوي ما روان مي‌باشد كاتكوآمين‌ها (آدرنالين، دوپامين و نورآدرنالين) توليد گرديده به ما كمك مي‌نمايند تا خواسته‌هاي دنيايي را به چنگ آوريم و به قدر همت و تلاش خود، سهمي را تامين سازيم، مشكلات تحميلي را خنثي مي‌نماييم و با اعتماد به نفس بيشتر و افكار متمركز‌تر و تواناتر وظايف خود را به انجام مي‌رسانيم. با وجود انباشت اين هيجانات بطور مولدي كار و تلاش و كوشش مي‌نماييم و براي اينكه انرژي افزوده شده مورد نياز را فراهم آوريم، با افزايش توليدات ميانجي‌هاي عصبي خاص (ترانسيترها) جهت برداشت از انبار‌هاي ذخيره انرژي بدن يعني بافت چربي خود را براي تامين انرژي اضافي به مصرف برسانيم و حتي چند كيلويي تحت تأثير اين رخدادها از ميزان وزن بدن خود را كاهش مي‌دهيم. تا اينجاي كار، روي زيباي استرس و هيجانات، بعنوان كليد روشن كردن موتور زندگي و حركت بسوي ترقي، تكامل، تعالي و بالندگي تلقي مي‌شود.
از چه زماني بيماري‌زايي استرس آغاز مي‌گردد.
وقتي فشارهاي وارده فراتر از توان تحمل ما افزايش يافته و اوج مي‌گيرند و سطح خودباوري و اعتماد به نفس‌مان را مناسب با گستردگي و تنوع فشارهاي وارده پايين مي‌كشند، در اين فاز زندگي كه ما در قبال مشكلات زانو زده‌ايم صبح‌ها وقتي از رختخواب برمي‌خيزيم همانقدر خسته و كوفته و افسرده‌دل هستيم كه آخر شب وقتي جهت استراحت خواب راحت، براي بازسازي و ترميم شبانه، در رختخواب خود، پناه گرفته بوديم و هرازچند گاهي نيز اصلا خواب منظم، عميق و طولاني به سراغمان نمي‌آيد و يا اگر به هر زحمتي چشممان سنگين شود و بخواب نه چندان عميق فرو رفته باشيم، ديري نمي‌پايد كه با يك روياي وحشتناك يا ديدن كابوسي از خواب سراسيمه برانگيخته شده و با تپش قلب شديد بيدار مي‌گرديم، در اين زمان سرگشتيمان، حتي در روزهاي تعطيل و يا مرخصي‌هاي ساليانه خيلي بندرت قادر مي‌شويم كه راحتي و سبكبالي را به چنگ آوريم. در اين زمان است كه به علت توليد و ترشح هورمون‌هاي استرس‌زا بيش از نيازمان تحت تأثير علل مختلف فراهم گرديده است.
تعدادي از افراد، حتي در اين دوران تحت تاثير استرس‌شان، وزن اضافه نموده، چاق‌تر و سنگين‌تر مي‌گردند، چرا كه مدام در حال ريزه‌خواري و ناخنك زدن خود را مشغول مي‌دارند.
عوامل بازدارنده و تعديل كننده استرس‌ها
اثر مثبت دريافت كافي فوليك اسيد يا ويتامين B9 بطور معمول براي افرادي كه در وضعيت عادي به 300 ميكروگرم در طول روز نيازمند مي‌باشند، تغيير پيدا مي‌كند، ولي در بعضي از افراد بطور موروثي و يا تحت تأثير شدت استرس‌هاي وارد شده، به ميزان نيازشان افزوده‌تر مي‌گردد و اگر مواد مصرفي آنها كه حاوي اين ويتامين مي‌باشد، تحت اثرات مخرب گرما، نور، اكسيژن و يا در طول انبار كردن، حمل، توزيع و فرآوري حفاظت نشوند، آسيب‌ديده و قسمت اعظم آن تخريب مي‌شود و از بين مي‌رود و يا به علل مختلف اين قبيل از عزيزان، نياز تغذيه‌اي خود را در رستوران‌هاي مختلف يا كانتين‌هاي توزيع و ارائه غذا تامين مي‌سازند، به علت آنكه فرآيند غذاي تهيه شده در مراحل مختلف از فراهم شدن مواد اوليه، شست‌شو، پخت و پز و...، به مرحله مصرف كنندگان ارائه مي‌شود،90درصد از مقادير اوليه مواد غذايي حاوي اسيدفوليك از بين مي‌رود و نابود مي‌گردد و از اين جهت حتي افرادي كه تحت استرس قرار ندارند امكان تامين نياز روزانه خود به اسيد فوليك و ساير عناصر مهم از طريق مواد غذايي مصرفي خود را ندارند، چرا كه اين قبيل افراد به ندرت به خوردن غذاهاي تازه و سالم روي مي‌آورند. جيره غذايي روزمره اين چنين افرادي را غذاهاي آسان دسترس، هله‌وهوله، شيريني، شكلات و نوشابه‌هاي مختلف تشكيل مي‌دهد. گرچه در كوتاه‌زماني احساس نشاط و سرخوشي از ميل كردن اين قبيل توليدات به دست مي‌آورند، ولي به سرعت اين دوران ماه‌عسل با اين غذاهاي خوش خط و خال و معطر و اشتها‌برانگيز و شور و شيرين و ترد و آسان بلع سپري شده و عادت نمودن آنها به چنين مواد غذايي فاقد ريزمغذ‌هاي لازم براي تامين نيازهاي زيستي، هر روز گسترده‌تر از پيش و پايدار‌تر و ماندگارتر مي‌شود. با در نظر گرفتن اين تغييرات و افزايش نيازها، در جدول زير، به مواد غذايي سرشار از اين ويتامين اشاره شده است تا با استفاده تدريجي از منابعي كه مورد پسند و در دسترس شما مي‌باشند و يا به آساني به آنها دسترسي بيشتري داريد، به رفع نيازهاي گسترده خود از همين لحظه آغاز نماييد و كمبود‌‌هاي خود را به تدريج برطرف فرماييد.
هر صد گرم منابع غذايي زير حاوي ميكروگرم ويتامين B9 يا اسيدفوليك مي‌باشد كه به نسبت مقادير خودشان رده‌بندي شده‌اند:
|
مخمر آبجو |
جلبك‌هاي خشك |
جگر غاز و اردك |
جوانه تازه گندم |
سبوس گندم |
لوبيا، نخود و عدس |
جعفري |
چغندر قرمز و مارچوبه |
انواع كلم‌ها و اسفناج |
|
3170 ميكروگرم |
1840 ميكروگرم |
بيش از 700 ميكروگرم |
520 ميكروگرم |
330 ميكروگرم |
160 تا 250 ميكروگرم |
116 ميكروگرم |
95 ميكروگرم |
80 ميكروگرم |
