عوامل تاثيرگذار در تامين امنيت غذايي تک تک افراد خانواده
- نوشته شده در دوشنبه, 21 مرداد 1392 10:36
- بازدیدها: 3877
درآمد يا دسترسي اقتصادي براي تامين امنيت غذايي افراد خانواده، گرچه از عوامل بسيار مهم و اجتناب‌ناپذير تلقي مي‌شود، ولي به تنهايي امکان دستيابي به سلامتي تغذيه را فراهم نمي‌سازد.
چراکه گستردگي سوءتغذيه و عدم تعادل در تامين مواد مغذي و حياتي نه تنها در افراد کم درآمد جامعه مشاهده مي‌شود، بلکه گروه‌هاي مرفه و بسيار غني نيز به نحو ديگري دچار انواع بيماري‌هاي گوناگون ناشي از تغذيه نامناسب و نامتعادل شده و حتي هستي و حيات آنان در مخاطره بيشتري نسبت به افراد کم درآمد قرار دارد.
گواه اين مدعا، افزايش ابتلا به بيماري‌هاي مختلف، بالا رفتن سرسام‌آور هزينه‌هاي دوا و درمان و اقامت در بيمارستان اين گروه از شهروندان مي‌باشد، که طبق آمارهاي رسمي منتشر شده است.
گرچه فقير و غني، پير و جوان با توجه به نحوه اشتغال در چهارچوب سطح مهارت‌هاي مکتسبه علمي و عملي، سن، جنس و فرصت‌هاي شغلي موجود، درآمدهاي متفاوتي را کسب مي‌نمايند، ولي همه اين افراد درصدي از امکانات خود را براي تامين نيازهاي سبد غذايي روزمره اختصاص مي‌دهند. همچنين مواد انتخابي آنها در سبد نياز تغذيه روزمره‌شان يکسان نبوده. بلکه تحت تاثير دو عامل مهم آگاهي‌هاي تغذيه‌اي و قيمت مواد غذايي عرضه‌شده، کيفيت، کميت، تعادل، تنوع غذاهاي انتخابي و حتي نوع مواد غذايي مختلف تحت تاثير قرار مي‌گیرد:
الف- آگاهي تغذيه‌اي
نه تنها در انتخاب مواد غذايي اصلح و تنوع بخشيدن به مواد انتخابي مفيد و دربردارنده مواد مغذي حياتي، تاثيرگذار مي‌باشد، بلکه در امر حمل و نگهداري مواد غذايي خام و پخته، نحوه پخت و پز، برگزيدن روش‌هاي مناسب طبخ و توزيع بين افراد خانواده بر مبناي نياز آنها نيز تعيين‌کننده مي‌باشد.
صاحب‌نظران بر اين باورند که کدبانوي هر منزلي در بهبود امنيت غذايي افراد تشکيل‌دهنده خانواده، نقش اساسي دارد و هر چه آگاهي آنها نسبت به دانش و باورهاي صحيح تغذيه‌اي و احتياجات فردي اعضاي خانواده (از بعد سني، جنسي، وضعيت فيزيولوژيکي) افزون‌تر باشد تعادل و تناسب را در تقسيم منابع موجود و قابل دسترس بيشتر تامين مي‌نمايند، از افراط و تفريط در زير سيستم مصرف مواد غذايي پرهيز و از ضايعات و فساد مواد خوراکي در حالت خام و پخته جلوگيري مي‌نمايد. اين امر نه تنها امنيت غذايي را در بين اعضاي خانوار برقرار مي‌سازد، بلکه به‌طور غيرمستقيم به حفظ امنيت غذايي در سطح محله، شهرستان، استاني و ملي نيز کمک مي‌کند.
براي درک اين موضوع به مقدار مواد غذايي تلف شده و دور ريزهايي که به علل مختلف در هر روز در خانواده شما اتفاق مي‌افتد و يا در اعياد، جشن‌ها و عزاداري‌ها مقدار قابل توجهي از مواد غذايي ارزشمند روانه سطل زباله مي‌گردد، توجه فرماييد. اگر حجم و مقدار نعمت‌هاي تلف‌شده را در طول روز، هفته، ماه و سال محاسبه فرماييد و آن را به تعداد خانوارهاي کشورمان که بين 13- 15 ميليون خانوار مي‌باشد ضرب نماييد، رقم قابل توجهي از مواد غذايي تلف شده بدست خواهد آمد که با صرفه‌جويي از اين اتلاف‌هاي دايمي و به کار گيري آنها در تامين نيازهاي خانواده‌هاي فاقد امکانات اقتصادي نه تنها ميليون‌ها نفر از سوءتغذيه رهايي مي‌يابند بلکه مي‌توان سرمايه‌گذاري لازم را جهت ايجاد تشکيلات توليدي و خدماتي جديد در سراسر کشور به دست آورد و سطح اشتغال را جهت به کارگيري افراد بيکار گسترش داد. اگر علاقمند به بهبود وضع تغذيه کشور مي‌باشيم، بايد از خودمان شروع نماييم. لذا بياييد از همين امروز راه‌هاي جلوگيري از ضايعات مواد غذايي در سطح خانواده‌مان را مورد مطالعه قرار داده و سعي نماييم به اندازه نياز واقعي مواد غذايي را فراهم نموده و با بهبود بخشيدن به نحوه نگهداري و پخت و تهيه غذاي خانواده بر مبناي برنامه‌ريزي قبلي سهم افرادي که جهت غذا خوردن در منزل اشتياق نشان نمي‌دهند (به خصوص جوانان که به غذاهاي سنتي تهيه شده در منزل تمايلي نشان نداده و ميل کردن غذاهاي آسان دسترس خوش ظاهر بي‌محتوا را ترجيح مي‌دهند)، در نظر بگيريم و تا وقتي که با گفتمان لازم آنها را به سر سفره خانواده جلب ننموده‌ايم، سهم غذاي آنها را در تغذيه روزانه و هفتگي از مقدار غذاي تهيه شده براي خانواده کسر نماييم و از دورريز آنها جلوگيري نموده و مطمئن باشيم بدين ترتيب از محل صرفه‌جويي‌های به عمل آمده مي‌توانيم هم کيفيت تغذيه بقيه اعضاي خانواده را بهبود بخشيده و هم با صرف آن جهت رفع نيازهاي ديگر خانواده، سطح زندگيمان را ارتقا دهيم.
ب- قيمت مواد غذايي
با توجه به گستردگي نيازها و محدوديت امکانات مالي خانواده‌ها، قيمت مواد غذايي اساسي و جايگزين‌هاي آنها در جهت جلوگيري از افت کيفيت و کميت سبد نياز خانواده‌ها بسيار تاثيرگذار مي‌باشد. از اين رو اجراي سياست تثبيت قيمت کالاها براي 
مواد غذايي اساسي از طرف دولتمردان بسيار مثمرثمر بوده و به‌طور غيرمستقيم در تحکيم سلامتي تغذيه‌اي جامعه، کاهش چشمگير هزينه‌هاي دوا و درمان معلوليت و از کار افتادگي بسيار تاثيرگذار مي‌باشد.
امنيت مواد غذايي
علاوه برموارد گفته شده، عامل مهم ديگري که در سلامتي افراد خانواده‌ها تاثير غيرقابل انکاري دارد، ايمني و سلامتي مواد غذايي عرضه شده مي‌باشد که متاسفانه تحت تاثير آلودگي‌هاي مختلفي از لحظه کاشت، داشت، برداشت، حمل و انبار توزيع و فرآوري قرار گرفته و آلودگي‌هاي زيان‌بار مختلفي را مي‌توانند به همراه آورند. و حتي پس از رسيدن به دست مصرف‌کنندگان نيز امکان آلوده‌تر شدن و فساد بيشتر در سطح وسيعي فراهم مي‌گردد و موجبات مسموميت‌هاي حاد و مزمن و بيماري‌هاي مختلف فراهم مي‌شود.
