سایت دکتر مظهری

 يد پس از وارد شدن به بدن ازطريق غده تيروئيد جذب مي شود و در ساخته شدن هورمون هاي تيروئيد نقش اساسي دارد.
هورمون هاي ترشح شده بر اثر يد در فعاليت هاي مهم بدن مانند رشد و تكامل جسمي و عصبي، سوخت و ساز مواد غذايي، حفظ دماي بدن، توليد انرژي، عملكرد طبيعي مغز و سلول هاي عصبي نقش اساسي دارد.
يد به طور طبيعي در آب، خاك و برخي مواد غذايي مانند آبزياني همچون ماهي، صدف و جلبك دريايي وجود دارد.
در كشور ما به دليل قرار گرفتن در فلات قاره، در برخي مناطق به علت شسته شدن زمين با باران ها و سيلاب ها در ادوار مختلف، زمين از ذخيره يد تهي شده است و كمبود يد در خاك قسمت هاي مختلف آن وجود دارد. از اين رو بسياري از محصولات گياهي و حيواني اين مناطق نيز فاقد يد كافي است.
يكي از راه هاي تامين يد موردنياز بدن كه از سال ها پيش در كشور ما رايج شده، استفاده از نمك هاي يددار تصفيه شده در طبخ غذاهاي مختلف است.

* ميزان يد مورد نياز بدن

دكتر سيدضياءالدين مظهري رييس انجمن علمي غذا و تغذيه حامي سلامت ايران در اين مورد گفت : يد بايد به صورت روزانه مصرف شود بنابراين بهترين راه براي تامين يد مورد نياز بدن، استفاده از نمك هاي يد دار است.
وي افزود: نياز روزانه بدن به يد بين ۱۰۰ تا ۱۵۰ ميكروگرم است و مقدار مورد نياز هر فرد به اين ماده به طور متوسط در تمام طول عمر يك قاشق چايخوري است.
نمك يددار تصفيه شده از نظر رنگ، بو و طعم هيچ تفاوتي با نمك معمولي ندارد و با مصرف آن در غذاها ميزان يد مورد نياز روزانه بدن به راحتي تامين مي شود.
به دليل اين كه يد بر اثر نور و حرارت از بين مي رود نمك يددار بايد در ظروف دربسته چوبي، پلاستيكي، سفالي و يا شيشه اي رنگي و دور از نور و رطوبت نگه داري شود.
دكتر مظهري در مورد نوع استفاده صحيح از نمك هاي يددار براي جلوگيري از بين نرفتن يد اظهار داشت: حرارت و طبخ غذا باعث ازبين رفتن يد موجود در نمك مي شود؛ بنابراين بايد نمك يددار تصفيه شده را در انتهاي طبخ و هنگامي كه غذا از روي منبع حرارت برداشته شده است، به آن اضافه كرد.
وي افزود: همچنين مي توان غذا را كم نمك تهيه كرد و كمي نمك يددار در سر سفره گذاشت تا افراد در صورت نياز از آن استفاده و كمبود يد بدن خود را تامين كنند.
دكتر مظهري يادآور شد : بايد به تاريخ توليد نمك هاي يددار توجه كرد . از زمان توليد اين نمك ها نبايد بيشتر از ۶ ماه گذشته باشد و بايد توجه داشت كه تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي تهيه شده و داراي شماره بهره برداري باشد.

* اختلالات ناشي از كمبود يد

يكي از اختلالات ناشي از كمبود يد بروز بيماري به نام گواتر است كه بر اثر بزرگ شدن غده تيروئيد نمايان مي شود.
غده تيروئيد يكي از غدد درون ريز بدن است كه در جلوي گردن قرار دارد. در حالت طبيعي و در صورتي كه يد به ميزان كافي به بدن برسد، اين غده را نمي توان با دست لمس كرد؛ ولي در اثر كمبود يد غده تيروئيد براي جذب يد شروع به فعاليت بيشتر مي كند و اين افزايش فعاليت منجر به بزرگ شدن اندازه آن مي شود.
به گفته دكتر مظهري، با مصرف روزانه نمك يددار تصفيه شده مي توان پيش از به وجود آمدن گواتر از بروز آن و ساير اختلالات ناشي از كمبود يد جلوگيري كرد؛ اما درصورت بروز گواتر، نمك يددار تنها مي تواند از بزرگتر شدن غده تيروئيد جلوگيري كند ولي سبب كوچك شدن و به حالت اول بازگشتن آن نمي شود و براي رفع آن بايد به پزشك مراجعه كرد.
وي افزود: كمبود شديد يد در دوران بارداري مي تواند به بروز اختلالات مادرزادي و حتي سقط جنين نيز منجر شود، بنابراين ميزان يد مورد نياز بدن در دوران بارداري و شيردهي بايد با مشورت پزشك افزايش يابد.
به طوركلي، يد يك ماده شيميايي مغذي است كه تمام افراد از دوران جنيني تا زمان پيري به دريافت روزانه و مداوم آن نياز دارند.